ਗ਼ਜ਼ਲ

å¹î Ã¯Ú ðÔ¶ Ô¯ ìÃ,ìÅçñ ÕÆ À¹óÅ鯺 åÕÍ

î¶ðÆ å¯ Çé×ÅÔ¶º þº, ÃÈðÜ Õ¶ ÇÎáÕÅ鯺 åÕÍ

àÈචԹ¶ õòÅ쯺 ÕÆ Â¶Õ ñ¿ìÆ ÕÔÅéÆ þ,

ôÆô¶ ÕÆ Ôò¶ñÆ Ã¶,ê¾æð Õ¶ îÕÅ鯺 åÕÍ

Ççñ ÁÅî éÔƺ ÕðåÅ, ÁÇÔÃÅà ÕÆ õ¹ôìÈ Õ¯,

ì¶ÕÅð ÔÆ ñŶ Ôî ÚÅÔå Õ¯ ÷ìÅ鯺 åÕÍ

Â¶Õ Á¶ÃÆ ÁçÅñå þ ܯ ðÈÔ êðÖåÆ þ,

îÔçÈç éÔƺ ðÔåÆ ò¹Ô ÇÃðø ÇìÁÅ鯺 åÕÍ

Ôð òÕå Çø÷Åúº  îÇÔÃÈà Õð¯×¶ å¹î,

î˺ ÇêÁÅð ÕÆ õ¹ôìÈ ÔÈ¿ îÇÔÕÈ¿×Å ÷îÅ鯺 åÕÍ

ਗ਼ਜ਼ਲ

ÚÅð ÜÅÇéì ÕóÆ é÷ð ðÖéÅÍ

øÃñ êÕé¶ Õ¯ þ õìð ðÖéÅÍ

ÕÅî ÁŶº×Æ Õñ ïÔ åÔðÆð¶º,

À¹º×ñÆÁ» Õ¯ ñÔÈ î¶º åð ðÖéÅÍ

õÅñÆ Øð å¯ ì¹ðÅ ÃÅ ñ×åÅ þ,

õÅì Á»õ¯º  Õ¯ÂÆ ÃÜÅ ðÖéÅÍ

ÜÅéñ¶òÅ ìÔ¹å þ ìÅõìðÆ,

õ¹ç Õ¯ æ¯óÅ ÃÅ ì¶õìð ðÖéÅÍ

ਗ਼ਜ਼ਲ

Ççñ î¶ðÅ ÇÜÃö ìÇÔñåÅ Õ¯ÂÆ Á¶ÃÅ é ÇîñÅÍ

ì¹å Õ¶ ì¿ç¶ Çîñ¶, Á¾ñ·Å ÕÅ ì¿çÅ é ÇîñÅÍ

ì÷î¶-ïÅð» ö ÇëðÆ ìÅç¶-ìÔÅðÆ îÅïÈÃ,

Â¶Õ Ãð íÆ À¹Ã¶ ÁÅîÅçÅ-ÇÂ-ýçÅ é ÇîñÅÍ

òÅÔ ÇÕÁÅ ðÅÔ ÇçÖÅÂÆ þ Ô î¹ðÇôç é¶,

Õð ÇçÁÅ ÕÅì¶ Õ¯ ×¹î Á½ð ÕñÆÃÅ é ÇîñÅÍ

Ô¯ÇôÁÅ𯺠 å¯ ÇÂÕ ÇÂÕ Ã¶ ÇÃòÅ þ ÒÁÕìðÓ

Îî¹ÞÕ¯ çÆòÅ鯺  ñ¶ÇÕé Õ¯ÂÆ å¹ÞÃÅ é ÇîñÅÍ

ਗ਼ਜ਼ਲ

Ö¹ç Ççñ  ðÇÔ Õ¶ Á»Ö ö êðçÅ Õð¶ Õ¯ÂÆÍ

Ô» «åø Üì þ êÅ Õ¶ íÆ ãÈ¿ãÅ Õð¶ Õ¯ÂÆÍ

å¹îé¶ å¯ Ô¹Õî-ÇÂ-åî¿éŠùéÅ çÆÁ»,

ÇÕà Ççñ ö ÁÅÔ åðÕ¶-åî¿éÅ Õð¶ Õ¯ÂÆÍ

ç¹éÆÁ» ñð÷ ×ÂÆ Ççñ-ÇÂ-ÇÔðî» éÃÆì ÕÆ,

ÇÂà åðÔ ÃÅ÷-ÇÂ-ÁËô éÅ Û¶óÅ Õð¶ Õ¯ÂÆÍ

Îî¹ÞÕ¯ ïÔ ÁÅð÷È ò¹Ô À¹áŶº éÕÅì õ¹ç,

À¹éÕ¯ ïÔ Ç¿å÷Åð åÕÅ÷Å  Õð¶ Õ¯ÂÆÍ

ÜÅ å¯ ÇÕÃÆ Õ¯ ܹðÁå-ÇÂ-çÆçÅð ÔÆ éÅ Ô¯,

ÜÅ Çëð î¶ðÆ Çé×ÅÔ Ã¶ ç¶ÖÅ Õð¶ Õ¯ÂÆÍ

Ô¯åÆ þ ÇÂÃ Ô¹Ãé ÕÆ å½ÔÆé ÁË-îÜÅ÷,

ÇÂåéÅ é ÁÔñ¶-ÇÂôÕ Õ¯ ð¹ÃòÅ Õð¶ Õ¯ÂÆÍ

A.           Ççñ¶-ÇÔðî»-éÃÆì---ÇÕÃîå Õ¶ îÅð¶ ԯ¶

B.           Ðð¹ÃòÅ----ìçéÅî

ਗ਼ਜ਼ਲ

Ññ쯺 ê¶ éðî åì¹¾Ãî ðÚÅ Õ¶ عñ ÜŶºÍ

Ö¹çÅ Õð¶ î¶ð¶ Á»ÃÈ ÇÕÃÆ Õ¶ ÕÅî ÁŶºÍ

ܯ ÇÂìåçÅ-ÇÂ-Ãøð  Ç綺 ì¹ÞÅ ìËᶺ,

ò¹Ô ìçéÃÆì ÇÕÃÆ ÕŠùðÅö ÇÕÁÅ êŶº

åñÅö-Ô¹Ãé ÕÔ» ñ¶ ÚñÆ Ö¹çÅ ÜÅé¶,

À¹î¿× æÆ ÇÕ øÕå Ç÷¿ç×Æ Õ¯ ÁêéŶºÍ

é Õð Ö¹çÅ  Õ¶ Çñ¶ ìÅð-ìÅð ÇÜÕð¶-ìÇÔôå,

Ôî ÁÅÃî» ÕÅ î¹Õ¾ðð øð¶ì ÇÕúº ÖŶºÍ

A. øÕå---ÇÃðë

B. À¹øÕ---ÇÜ¾æ¶ èðåÆ å¶ ÁÅÃî» ÇÂ¾Õ é÷ð  ÁÅÀ¹ºç¶ é¶

C. î¹Õ¾ðð---ç¹ìÅðÅ

ਗ਼ਜ਼ਲ

Ççñ¯º ç¹ôîä 鶠 ÇÂÔ å¶ð¶ ÇÂé·» ïÅð» 寺 ÕÆ ñËäÅÍ

ÇÂÔ öî å¶ðÅ  òè»ç¶ é¶ åÈ¿ öîÖÅð» 寺 ÕÆ ñËäÅÍ

å¶ð¶ Øð ÇòÚ ÔÆ å¶ð¶ éÅñ Üç éÔÄ ì¯ñçÅ Õ¯ÂÆ,

åÈ¿ ÇÂà ê¾æð» 寺 ÕÆ ñËäÅ åÈ¿ çÆòÅð» 寺 ÕÆ ñËäÅÍ

ÇÂÔ Ã¯Ôä¶ ×¹ñìçé ïÔä¶ å» ìà ïÔä¶ ÔÆ Ã¯Ôä¶ é¶,

ÇÕö ð¹¾Ö Ô¶á ìÇÔ ÜÅ Õ¶ åÈ¿ ×¹ñ÷Åð» 寺 ÕÆ ñËäÅÍ

ÁîÆð» éÅñ êÅ ïÅðÆ Ü¶ åËù ñ¯í ê˶ö çÅ,

åÈ¿ ì¶÷ð ì¶Ãð¯ÃÅî» ö÷ñÕÅð» 寺 ÕÆ ñËäÅÍ

Õñî ç¶ éÅñ Çܾå ç¹éÆÁ» åÈ¿ ëó ÔÇæÁÅð À¹ñøå çÅ,

åÈ¿ åðôÈñ» 寺 ÕÆ ñËäÅ åÈ¿ åñòÅð» 寺 ÕÆ ñËäÅÍ

ÕòÆ ÃðÕÅðÆÁÅ ìä Õ¶ ÷îÆð ÁêäÆ éÅ îÅðƺ åÈ¿,

ÇÂéÅî» å¯º ÕÆ ñËäÅ åÈ¿, åÈ¿ ÃðÕÅð» 寺 ÕÆ ñËäÅÍ

åÈ¿ ôÅÇÂ𠶺 öðÆì» çÅ ×ðÆì» éÅñ ðÇÔ ÒÀ¹ñøåÓ

åÈ¿ èéòÅé» å¯º ÕÆ ñËäÅ åÈ¿ ÷ðçÅð» 寺 ÕÆ ñËäÅÍ

ਗ਼ਜ਼ਲ

øÅéÆ ÜÔ»  Õ¯ÂÆ ôËÁ ðÔÆ éÔƺ

À¹Ã ÚÆ÷ ÕÆ ÕîÆ þ ܯ ÚÆ÷ ÔÆ éÔƺÍ

òðéÅ ÇÕÃÆ íÆ ÚÆ÷ ÕÆ î¹Þ Õ¯ ÕîÆ éÔƺÍ

ðÇÔé¶ Õ¯ ðÇÔ ðÔÅ ÔÈ¿ î×ð ÜÅéåÅ íÆ ÔÈ¿,

øÅéÆ ÜÔ»  ðÇÔ Õ¶ íÆ Õ¯ÂÆ ôËÁ ðÔÆ éÔÄÍ

î¹éÇÃø é¶ Õåñ¶ ÁÅî Õ¶ ÇÂéÃÅø Õð çÆÁ»,

îÕåÈñ þº ÃìÆ ïÔ» ÕÅÇåñ Õ¯ÂÆ éÔÄÍ

Õ¿è¯ ê¶ íÆ À¹áŶ þ ÇÜö îÅðåÆ þ ÇïÔ,

ç¹éÆÁ» ì¹ðÆ ÃÔÆ î×ð ÇÂåéÆ ì¹ðÆ éÔƺÍ

çî ñ¶ ðÔÅ ÔÈ¿ Ôîçî å¶ð¶ ìöËð,

ÁË ÜÅé-ÇÂ-Ü» ÁË Ç÷¿ç×Æ ÇïÔ Ç÷¿ç×Æ éÔƺÍ

Á¾ÛÅ æÅ ÁÅçîÆ íÆ åÈ ôÅÇÂð íÆ õÈì æÅ,

ÒÀ¹ñøåÓ ÇÕ å¶ðÆ ïÅç ÕíÆ íÈñåÆ éÔƺ

ਗ਼ਜ਼ਲ

î¿ÇéÁÅ ÜÔÅé ðÇÔä ç¶ ÕÅÇìñ éÔƺ ÇðÔÅÍ

ÃÅéÆ òÆ Õ¯ÂÆ Â¶Ã çÅ êð Çîñ éÔƺ ÇðÔÅÍ

Ççñìð éÔÄ ÇðÔÅ ÇÕ Ô¹ä À¹Ô Ççñ éÔÄ ÇðÔÅ,

ÇÂÔ ÜÆä òÆ Ô¹ä ÜÆä ç¶ ÕÅÇìñ éÔƺ ÇðÔÅÍ

î˺ ÇÜà çÅ îÅðÅ ÜÆ ÇðÔ» ÇÕ¾æ¶ À¹Ô îð Ç×ÁÅ,

îÕåÈñ Ç÷¿çÅ ðÇÔ Ç×ÁÅ ÕÅÇåñ éÔƺ ÇðÔÅÍ

î½Ãî å¶ð¶ ôìÅì çŠܶ å¹ð Ç×ÁÅ å» ÕÆ,

ÇÂÔ å» éÔÄ åÈ¿ ÇêÁÅð ç¶ ÕÅÇìñ éÔƺ ÇðÔÅÍ

ç¹éÆÁ» é¶ Çîñ䯺 ð¯ÇÕÁÅ õÅìÅ é¶ î¶ÇñÁÅ,

î¹ôÇÕñ ÃÆ å¶ðÅ î¶ñ ܯ î¹ôÇÕñ éÔÄ ÇðÔÅÍ

ÔÅÇÃñ Ü篺 çÆ Ô¯ ×ÂÆ ç½ñå ÁçÆì ù,

Øé å¶ ÁìÈð úà ù ÔÅÇÃñ  éÔÄ ÇðÔÅÍ

ÒÀ¹ñøåÓ å¶ðÅ ÇîñÅê òÆ ÇÂÔ ÕÅÔçÅ ÇîñÅê þ,

ÇîÇñÁ» òÆ Â¶º êð Çîñ Õ¶ òÆ åÈ¿ Çîñ éÔÄ ÇðÔÅÍ

ਗ਼ਜ਼ਲ

          

Ôî é¶ éÔÄ ÜÅéÅ ÇåéÕ¶ ÕÅ ÃÔÅðÅ íÆÍ

åÈø» é¶ â¹ì¯ÁÅ æÅ åÈø» é¶ À¹íÅðÅ íÆÍ

þ Â¶Õ ÷îÅé¶ êð ÁÇÔÃÅé ÔîÅðÅ íÆ,

Çì×ó¶ ܯ î¹¾Ôìå  ÇÕå鯺 Õ¯ úòÅðÅ íÆÍ

Ö¹ç ÁÅÀ¹º×Å ÃÅÇÔñ åÕ ÁÅòÅ÷ é ç¶ Õ¯ÂÆ,

å½ÔÆé¶ ÜòÅéÆ þ ÇåéÕ¶ ÕÅ ÃÔÅðÅ íÆÍ

À¹íð¶ Õ¯ÂÆ ïÅ âÈì¶ Â¶Õ ñÇÔð 寺 êËçÅ Ô¯,

õÅî¯ô þ åÈø» íÆ ×¹îùî þ ÇÕéÅðÅ íÆÍ

ਚਿÔð¶ ê¶ é÷Æð À¹éÕ¶ þ ð¿×¶ ÇôÕÃå Áì åÕ,

ÜÆåÆ Ô¹ÂÆ ìÅ÷Æ Õ¯ î˺ ÜÅé Õ¶ ÔÅðÅ íÆÍ

                     

ਗ਼ਜ਼ਲ

ÇïÔ Ü¯ ÚôîÅ Á»Ö ö î¶ðÆ ðò» þ Ç÷¿ç×ÆÍ 

ÇïÔ íÆ å¶ð¶ ÔÆ ÇÃåî ÕÆ çÅÃå» þ Ç÷¿ç×ÆÍ

Õ½é ÃÆ î¿Ç÷ñ þ ÇÂÃÕÆ ÜÅéåÅ Õ¯ÂÆ éÔƺ,

ׯ Á÷ñ ÔÆ Ã¶ Ãøð  ðÇÔ ðò» þ Ç÷¿ç×ÆÍ

ÜÅé ç¶ çÈ¿×Å î×ð ÜÅé¶ éÅ çÈ¿×Å Îî˺ å¹Þ¶,

Îî¹Þ Õ¶ åéÔÅ Û¯â Õð ÜÅåÆ ÕÔ» þ Ç÷¿ç×ÆÍ

âÈì ÜÅé¶ ÕÅ þ õçôÅ öðÕ Ô¯é¶ ÕÅ þ õ½ø,

ÁôÕ-ÇÂ-å¹×ÁÅéÆ î¶º Áì å¯ ì¶Õð» þ Ç÷¿ç×ÆÍ

Û¯â ç¶å¶ þº ܯ Ççñ Ô¯å¶ éÔÄ ò¹Ô ÕÅîð»,

Îî¹ôÇÕñ¯º ñÅÚÅðÆúº ÕÅ ÇÂîÇåÔ» þ Ç÷¿ç×ÆÍ

ÁÅÜ ò¹Ô ÁÅðÅî ö ï¶ êó¶ þº Õìð ,

Õñ ܯ ÕÇÔå¶ æ¶ ÔîÅðÆ Ü» ÕÆ Ü» þ Ç÷¿ç×ÆÍ

Ç÷¿ç×Æ æÆ Ç÷¿ç×Æ Üì ò¹Ô æ¶ Ôî ê¶ ÇîÔðì»,

ÕÇÔðì» þ ò¹Ô ܯ Áì å¯ ÕÇÔðì» þ Ç÷¿ç×ÆÍ

Áì Çõ÷»  êÈÛå¶ þº ÁôÕ î¹Þ ö ìÅð ìÅð,

ëÈñ ÜËÃÆ ò¹Ô å¶ðÆ ÒÒ ÁÅÇðøÓÓ ÕÔ» þ Ç÷¿ç×ÆÍ

                                        ਆਰਿਫ਼ ਗੋਬਿੰਦਪੁਰੀ

ਗ਼ਜ਼ਲ

î¶ðÅ ÇçñçÅð ÁŶ×Å î¶ðÅ å¹ð ÜÅä ç¶ î×ð¯ºÍ

ÕðÅð ÁÅêäÅ ÇéíŶ×Å î¶ðÅ å¹ð ÜÅä ç¶ î×ð¯ºÍ

ÃåÅÀ¹ºçÅ þ ð¹ÁÅÀ¹ºçÅ þ ܯ Ö¹ô þ ð¯ä å¶ î¶ð¶,

À¹Ô ð¯ ð¯ Õ¶ ÇòÖŶ×Å î¶ð¶ å¹ð ÜÅä ç¶ î×ð¯ºÍ

ܯ Ççñ ÇòÚ Øð ÕðÆ ìËáË  À¹ÔçÅ öî ÖÅ ÇðÔÅ îËù,

À¹Ô ÇÕ¾æ¶ Øð ìäŶ×Å î¶ð¶ å¹ð ÜÅä ç¶ î×ð¯ºÍ

ÕðÅð ÁÅÀ¹äÅ éÔƺ Ççñ ù ìçé ÇòÚ ÕËç þ Üç å¾Õ,

ÕðÅð ÇÂà ù òÆ ÁŶ×Å î¶ð¶ å¹ð ÜÅä ç¶ î×ð¯ºÍ

ÑñÔÈ êƺçÅ ÇðÔÅ î¶ðŠܯ ìä Õ¶ öËð çÅ Ôîçî,

Îî¶ðÅ ìä Õ¶ ÇòÖŶ×Å î¶ð¶ å¹ð ÜÅä ç¶ î×ð¯ºÍ

Õ¯ÂÆ éÔƺ ê¹¾ÛçÅ Ô¹ä å» ìàÅñ¶ ð¯÷ Ü»çÅ Ô»,

Õ¯ÂÆ ìçñÆ ÕðŶ×Å î¶ð¶ å¹ð ÜÅä ç¶ î×ð¯ºÍ

÷îÅéÅ þ Ü篺 ê¾æð å» Çëð ÇÕÀ¹º ÁÅà þ îËù,

ÇÕ ÇÂÔ Á»ÃÈ òÔŶ×Å î¶ð¶ å¹ð ÜÅä ç¶ î×ð¯ºÍ

Áܶ å» Õåñ Õðé¶ çÅ ìÔÅéÅ ãÈ¿âçÅ þ À¹Ô,

Îî¶ðÆ ìðÃÆ îéŶ×Å î¶ð¶ å¹ð ÜÅä ç¶ î×ð¯ºÍ

ùñ×ç¶ é¶ ðÕÆì ÁÅêä¶ ÇÂÔ îËù Üð éÔÄ ÃÕç¶,

ÇÂé·» ù ÚËé ÁŶ×Å î¶ð¶ å¹ð ÜÅä ç¶ î×ð¯ºÍ

ÇÜé·» çÆ ì¶ð¹õÆ é¶ ÜÅé î¶ðÆ ñË ñÂÆ ÒÒÁÅÇðøÓÓ,

À¹é·» ù ÇêÁÅð ÁŶ×Å î¶ð¶ å¹ð ÜÅä ç¶ î×ð¯º

                                               

                

ਨਜ਼ਮ / 'ਹਨੇਰਾ'

ਪਰਛਾਵਾਂ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ।
ਜਾਹ ਤੂੰ ਕਿੱਧਰ ਜਾਣਾ,
ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਅੱਗੇ - ਪਿੱਛੇ---,
ਜਾਂ ਫਿਰ ਇਹ ਕਹਿ ਲੈ,
ਜਿੱਧਰ ਵੀ ਤੂੰ ਜਾਵੇਗਾ,
ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਪਾਵੇਗਾ ।
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
ਮੈਂ ਕਿਹਾ,
ਤੂੰ ਕਿਵੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਰਹੇਗਾ,
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮੈਂਨੂੰ ਰੋਸ਼ਨੀਆਂ ਸੰਗ,
ਤੁਰਨਾ ਸਿਖਾਇਆ,
ਅੱਜ ਉਹ ਮੈਨੂੰ,
ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ,
ਇੱਕਲਾ ਛੱਡ ਗਏ ਨੇ ।

ਨਜ਼ਮ । ਦੇਵਿੰਦਰ ਕੌਰ

ਨਜ਼ਮ
ਜੇ ਕਿਸੇ ਦੇ ਘਰ ਦਾ ਕੋਈ ਕਮਰਾ ਮਰ ਜਾਵੇ,
ਫਿਰ ਕਮਰੇ ਦੀ ਸੋਗੀ ਰੂਹ ਵਿਹੜੇ ‘ਚ ਉਤਰ ਆਵੇ,ਜੇਠ ਹਾੜ੍ਹ ਦੀਆਂ ਧੁੱਪਾਂ ਜਿਹੇ ਹਉਕੇ ਲਵੇ...
ਜਾਂ....
ਪੋਹ ਦੇ ਪਾਲ਼ੇ ਜਿਹਾ ਕੋਈ ਵੈਣ ਪਾਏ
ਉਹ ਕਾਲ਼ੇ ਕਾਨਿਆਂ ਦੀ ਅਰਥੀ ਬਣਾਵੇ
ਫਿਰ ਕਾਲ਼ੇ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਕੱਫ਼ਣ ‘ਤੇ
ਉਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ  ਹਰਫ਼ ਦੀਆਂ ਬੂਟੀਆਂ ਪਾਵੇ
ਤੇ ਆਪਣੀ ਚਿਤਾ 'ਤੇ
ਆਪਣੇ ਹੀ ਹੱਥ ਸੇਕਣ ਬਹਿ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ
ਫਿਰ ?

ਨਜ਼ਮ

  ਕਵਿਤਾ
  ਧੀ ਦੀ ਹੂਕ

ਮਾਤਾ  ਗਊ ਤੋਂ ਵੱਛਾ ਖੋਂਹਦੇ,

ਮਾਂ ਦੀ ਕੁੱਖ ਚੋਂ ਧੀ ਨੂੰ,

ਪੱਥਰਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ੁਦ ਪੂਜਣ ਵਾਲੇ,

ਪੱਥਰ ਸਮਝਣ ਧੀ ਨੂੰ।

-----

ਲੱਖਾਂ ਧੀਆਂ ਅੱਗ ‘ਚ ਸੜਦੀਆਂ,

ਕੀ ਕੀ ਜ਼ੁਲਮ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ,

ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਖ਼ਬਰਾਂ ਮੁੱਖ ਸਫ਼ੇ ਤੇ,

ਦਿਲ ਦਾ ਪੰਛੀ ਰੋਇਆ।

-----

ਢੇਰ ਦਾ ਕੂੜਾ ਢੇਰੀ ਸੁੱਟਣਾ,

ਇਹੀ ਖ਼ਿਤਾਬ ਨੇ ਦਿੰਦੇ,

ਜਿਮੀਦਾਰ  ਅਖਵਾਉਣ ਵਾਲੇ,

ਧੀ  ਨੂੰ ਜਮੀਨ ਨਾ ਦਿੰਦੇ।

-----

ਚਾਰ ਕੁ ਲੀਰਾਂ ਦੇ ਕੇ ਤੋਰਨ,

ਸੁਹਰੇ ਦਿੰਦੇ ਤਾਂਹਨੇਂ ।

ਦਾਜ ਦਾਜ ਦਾ ਰੌਲਾ ਪਾਉਂਦੇ,

ਆਪਣੇਂ ਬਣੇ ਬਿਗਾਨੇ।

-----

ਪੁੱਤ ਪੀਵੇ ਬਦਾਮ ਦੇ ਬੱਤੇ,

ਧੀ ਲਈ ਹਉਕੇ ਭਰਦੇ ।

ਧੀ ਨੂੰ ਪਿਉ ਦੀ ਪੱਗੜੀ ਆਖਣ ।

ਪੁੱਤ ਨੇ ਖਾਂਦੇ ਜਰਦੇ

-----

ਭੈਣ ਸਦਾ ਭਰਾ ਦਾ ਸੋਚੇ,

ਕੀ ਕੀ ਸਿਤਮ ਉਠਾਂਦੀ।

ਇਕ ਭੈਣ ਭਰਾ ਲਈ ਦੇਖੀ,

ਜੇਲ੍ਹੀਂ ਚੱਕਰ ਖਾਂਦੀ।

-----

ਬਾਹਰੌਂ ਆਇਆ ਮੁੰਡਾਂ ਸੁਣਕੇ

ਧੀ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਰਦੇ।

ਇਕ ਅੱਧਾ ਖੇਤ ਵੇਚ ਕੇ,

ਵਿਆਹ ਦਾ ਸੌਦਾ ਕਰਦੇ,

-----

ਮੌਜ ਲਵਾਂਗੇ ਟੱਬਰ ਸਾਰਾ ,

ਵਿਚ ਜਹਾਜੇ ਚ੍ਹੜ ਕੇ,

ਧੀ ਦਾ ਦਿਲ ਨਾ ਜਾਣੇ ਕੋਈ,

ਹੌਲ ਨੇ ਪੈਂਦੇ ਪ੍ਹੜ ਕੇ।

-----

ਦਿਲੋਂ ਕੁਆਰੀਆਂ ਉਂਞ ਵਿਆਹੀਆਂ,

ਕਈਆਂ ਕੋਲ਼ ਨੇ ਬੱਚੇ,

ਬਾਹਰਲੇ ਲਾੜੇ ,ਪੰਛੀ ਉੱਡ ਗਏ,

ਕਿੰਝ ਕੋਈ ਪੈੜਾਂ ਨੱਪੇ ।

-----

ਧੀਆਂ ਵਾਲ਼ਿਓ! ਘਰ ਨੂੰ ਮੁੜ ਜਾਉ,

ਹੋਰ ਉਲ਼ਝ ਜਾਊ ਤਾਣੀ,

ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਤੁਹਾਡੇ ਅੱਗ  ਨਹੀ ਰਹਿਣੀ,

ਘੜੇ  ਨਹੀ  ਰਹਿਣਾ ਪਾਣੀ।

-----

ਬੀਤ ਗਏ ਪਲ ਹੱਥ  ਨਹੀ  ਆਂਉਣੇਂ,

ਕਹਿ ਗਏ ਕਈ ਸਿਆਣੇ,

ਰਹਿੰਦੀ ਖੂੰਹਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਲੁੱਟ ਜੂ,

ਵਿਚ ਕਚਿਹਰੀਆਂ, ਥਾਣੇ।

-----

ਚੀਸ ਦਿਲਾਂ ਦੀ ਮਹਿਰਮ ਜਾਣੇ,

ਰਹਿ ਗਏ ਕੱਲੇ ਕੱਲੇ ।

ਕਦੇ ਨੀ ਮੁੜਦੇ ਦਿੱਤੇ ਹੋਏ,

ਮੁੰਦੀਆਂ ਛਾਪਾਂ ਛੱਲੇ।

-----

ਇਹੀ ਪੈਸਾ ਲਾ ਕੇ ਜੇਕਰ,

ਧੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਦੀ,

ਤਰ ਜਾਣੀਆਂ ਸੀ ਕਈ ਕੁੱਲਾਂ,

ਧੀ ਨਾ ਮਰਦੀ ਘਰਦੀ ।

-----

ਮੈਂ ਹਾਂ ਪੁੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਮਾਂ ਦੀ,

ਅਜੇ ਗੁਲਾਮੀ ਕਰਦੀ,

ਭਾਰਤ ਭਾਵੇਂ ਅਜਾਦ ਹੋ ਗਿਆ,

ਮੈ ਅੱਜ ਵੀ ਅੱਗੀ ਸੜਦੀ ।

ਦੇਵਿੰਦਰ ਕੌਰ
deekaur2011@hotmail.com

ਨਜ਼ਮ

"ਪੱਥਰ ਦਿਲ"


ਰੋਡ ਤੇ ਚੱਲਦਿਆਂ,
ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਮਰੇ ਹੋਏ ਦੀ ਲਾਸ਼ ।
ਇੱਕ ਕਿਨਾਰੇ ਤੇ ਪਈ,
ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ,
ਕੋਲ ਆਉਦੇ,,,,,ਵੇਖਦੇ,,
ਤੇ,,,,,
ਅੱਗੇ ਲੰਘ ਜਾਂਦੇ।